Ευκολία, ακρίβεια, ταχύτητα. Το τρίπτυχο της επιτυχίας των GPS, μια κίνηση αρκεί για να βρεις το προορισμό σου ακόμη και στην μεγαλύτερη πόλη. Σκέψου, τι συνέπειες μπορεί να έχει η υπερβολική χρήση τους;

Τα GPS, σε ακριβή μετάφραση Παγκόσμια Συστήματα Θεσιθεσίας (Global Positioning Systems), έχουν κατακλύσει την αγορά και γίνονται όλο και πιο προσιτά, ενώ παράλληλα γίνονται διαθέσιμα σε διαφορετικούς τύπους και από πολλούς κατασκευαστές. Η εξάπλωσή τους οφείλεται από την μία στην μείωση της τιμής τους, ενώ συγχρόνως η εξάπλωση των pda’s και πολύ περισσότερο των smartphones έχει βοηθήσει τα λογισμικά GPS να φτάσουν ένα ευρύτερο κοινό. Συγχρόνως υπάρχει και μια μεταστροφή στην γενικότερη αντίληψη του αγοραστικού κοινού που τα κατέτασσε στα “εξεζητημένα” gadget, θεωρώντας τα πλέον από “πολύ πρακτικά” έως “απαραίτητα”. Νέες μελέτες όμως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την μακροχρόνια υγεία του εγκεφάλου μας.

Τρεις μελέτες από το πανεπιστήμιο McGill (Montreal, Canada) αποδεικνύουν ότι ο τρόπος με τον οποίο κινούμαστε, αναζητούμε και βρίσκουμε τον προορισμό μας μπορεί να επηρεάσει το πως λειτουργεί ο εγκέφαλός μας όταν γεράσουμε – ποιο συγκεκριμένα το τμήμα του εγκεφάλου μας που ονομάζεται “ιππόκαμπος” που σχετίζεται με την λειτουργία της μνήμης.

Γενικότερα υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους βρίσκουμε τον προορισμό μας. Ο ένας είναι η χωροταξική στρατηγική κατά την οποία σχεδιάζουμε εικονικούς χάρτες χρησιμοποιώντας διάφορα σημεία αναφοράς (όπως δέντρα, κτήρια, πλατείες) που όταν τα δούμε μας βοηθάνε τόσο να καταλάβουμε το που βρισκόμαστε όσο και να αποφασίσουμε προς ποια κατεύθυνση να κινηθούμε.

Ο δεύτερος τρόπος αναζήτησης του προορισμού μας είναι να ακολουθούμε την γενική γνώση μας για το πως να μεταβούμε προς τον προορισμό μας. Αφού έχουμε κάνει την διαδρομή μερικές φορές απλά ακολουθούμε αυτόματα την διαδρομή που ήδη γνωρίζουμε χωρίς να σκεφτόμαστε προς τα που να κινηθούμε.

Οι άνθρωποι που πήραν μέρος στις έρευνες και χρησιμοποιούσαν την χωροταξική στρατηγική εμφάνισαν αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του ιππόκαμπου αποδεικνύοντας ότι αυτή η περιοχή του εγκεφάλου μας βοηθάει να κινηθούμε μέσα στο χώρο και να βρούμε νέες διαδρομές.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα ευρήματά τους φανερώνουν ότι υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ την γήρανσης και του τρόπου που κινούμαστε στον χώρο. Συνήθως οι νέοι χρησιμοποιούν ασυναίσθητα την στρατηγική των σημείων αναφοράς όταν προσπαθούν να ακολουθήσουν μια διαδρομή, ενώ οι γηραιότεροι χρησιμοποιούν τον αυτόματο τρόπο.

Σύμφωνα με την νευροεπιστήμονα Veronique Bohbot αυτή η αλλαγή στον τρόπο που αναζητούμε τον προορισμό μας καθώς γηράσκουμε μπορεί να προκαλέσει ατροφία του ιππόκαμπου με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πιθανότητα να παρουσιαστούν ασθένειες που σχετίζονται με την λειτουργία του εγκεφάλου όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Αντιθέτως καθώς εξασκούμε την χωροταξική μνήμη μας αυξάνουμε την λειτουργία του ιππόκαμπου και καλυτερεύουμε την μελλοντική ποιότητα ζωής μας.

Η λύση φυσικά δεν είναι να μην χρησιμοποιούμε εντελώς GPS αλλά να το κάνουμε με μέτρο. Μπορούμε να το συμβουλευόμαστε όταν πηγαίνουμε σε έναν νέο προορισμό αλλά στην επιστροφή να προσπαθούμε να θυμηθούμε την διαδρομή μόνοι μας. Ένας άλλος τρόπος χρήσης του είναι να συμβουλευτούμε τον χάρτη του για να σχεδιάσουμε την δική μας διαδρομή.

Σύμφωνα με την καθηγητή Bohbot “παρόλο που ζούμε σε μια κοινωνία που οι ρυθμοί είναι γρήγοροι το να αφιερώνουμε λίγο χρόνο για να αποτυπώνουμε εικονικούς χάρτες στην μνήμη μας είναι κάτι που πραγματικά αξίζει”

www.skepsou.gr, 22 Δεκεμβρίου 2010.  Βασισμένο σε άρθρο δημοσιευμένο στο www.msnbc.com.