Εσύ πιστεύεις;

Σαν να είναι ελλιπής η ερώτηση σκέφτεστε.  Πρέπει να ακολουθείται από ‘κάτι’.  Δεν είναι ανάγκη να ακολουθείτε από την λέξη ‘Θεός’ αλλά και από την λέξη ‘ιδεολογία’, ‘κόμμα’, ‘κοινωνική θεωρία’.  Εσύ αναγνώστη αλήθεια πιστεύεις;

Η δημιουργία της Ένωσης Άθεων είναι μια πρόσφατη πρωτοβουλία που έχει ως στόχο να δώσει υπόσταση σε μια ομάδα ανθρώπων που θέλουν να πιστεύουν πως δεν υπάρχει Θεός. Η σύσταση της ένωσης θέλει να δημιουργήσει νομική εγκυρότητα σε άτομα που νοιώθουν πως δεν αντιπροσωπεύονται επίσημα στην Ελλάδα. Αν και υπάρχουν διεσπαρμένοι θέλουν να έχουν περισσότερη δύναμη, αναγνώριση και επιρροή στην κοινωνία μας.

Η εφημερίδα το Βήμα (www.tovima.gr) αναφέρει πως ο σκοπός της ένωσης, και όπως καταγράφεται στο καταστατικό της είναι “η προώθηση της εκκοσμίκευσης της Πολιτείας, της Θρησκευτικής ελευθερίας, του ανθρωπισμού”. Σε συνέντευξη με την Τατιάννα Ραπακούλια που είναι και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ένωσης αναφέρεται πως “Αυτό που επιδιώκουμε, είναι η υπεράσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας και των δικαιωμάτων των αθρήσκων, των αθέων και των αγνωστικιστών” (www.tovima.gr)

Η σύσταση μια τέτοιας ένωσης παραμένει λογική και δεν είναι ο στόχος του άρθρου να την αμφισβητήσει.

Αυτό όμως που παραμένει σημείο προβληματισμού είναι η έννοια του “αθεϊσμού” στο ιδεολογικό του φάσμα. Δηλαδή, η απόρριψη της ύπαρξης του Θεού παραμένει προσωπική επιλογή και δικαίωμα του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Όμως, ο ισχυρισμός της απόρριψης πίστης σε μια ανώτερη αρχή οργάνωσης που προσφέρει μήνυμα και σκοπό είναι σημείο αντίφασης με τις αρχές της Ένωσης ‘Αθεων , και αυτό είναι που πρέπει να τονιστεί.

Αν προσέξουμε την περιγραφή και τις λέξεις που χρησιμοποιούνται στο καταστατικό μπορούμε να παρατηρήσουμε πως το σημείο βάρους μεταφέρεται στην ιδέα του ανθρωπισμού (humanism ). Η ιδέα του ανθρωπισμού δεν είναι καινούργιο ιδεολογικό ρεύμα αλλά πηγάζει από την περίοδο της Αναγέννησης. Η Αναγέννηση (1400-1600) είναι η περίοδος που ο άνθρωπος ξεκίνησε να ανακαλύπτει τους νόμους της φύσης, τη δυνατότητα της σκέψης και την ανακάλυψη εφευρέσεων μέσα από την επιστήμη.

Το ιδεολογικό ρεύμα του ανθρωπισμού βασίζεται σε συγκεκριμένες αρχές που αναβαθμίζουν τον ρόλο του ανθρώπου στην επίτευξη της ευημερίας και όπως αυτή μεταφράζεται μέσα στη πνευματική, κοινωνική, οικονομική σφαίρα της ζωής του. Ο ισχυρισμός είναι πως ο άνθρωπος έχει πραγματικές δυνατότητες να αλλάξει τον κόσμο αν ανακαλύψει τις βαθύτερες ικανότητες που ο ίδιος έχει λανθασμένα υποβαθμίσει.

Ο ανθρωπισμός ( στην μορφή που χρησιμοποιείται από την Ένωση Άθεων) είναι μέσο εξήγησης αλλά και λύσης των προβλημάτων του ανθρώπου. Το σημείο αμφισβήτησης όμως είναι πως η έννοια του ανθρωπισμού δεν απαλλάσσεται από τις μεταφυσικές ιδιότητες που την περιθάλπουν, ακόμα και αν αυτές δεν γίνονται ξεκάθαρες από τους υποστηρικτές της Ένωσης.

Στην ουσία, η πίστη στον άνθρωπο είναι αποδοχή των πνευματικών ικανοτήτων μια άλλης υπόστασης του ανθρώπου η οποία παραμένει εγκλωβισμένη μέσα σε μισαλλόδοξες θρησκευτικές παραδοχές που αφορούν την ύπαρξη του Θεού (που για τους άθεους δεν υπάρχει). Το επιχείρημα είναι ότι ο άνθρωπος εναποθέτει την εμπιστοσύνη και ελπίδα του σε αυτές τις παραδοχές χ ωρίς να κάνει την προσπάθεια να ανακαλύψει τις πραγματικές τους δυνατότητες.

Ο Φρειδερίκος Νίτσε έγραψε το έργο του “Τάδε Έφη Ζαρατούστρα” το οποίο είχε μεγάλη επιρροή στην εξάπλωση του αθεϊσμού. Το έργο αυτό χρησιμοποιήθηκε ως ισχυρό εργαλείο για την απόδειξη πως ο “θεός είναι νεκρός” αν και πολλές φορές η ερμηνεία του έργου του είναι τραγικά λανθασμένη.

Ο υπεράνθρωπος του Νίτσε (ο Ζαρατούστρα) έρχεται να υποδείξει στον μίζερο ανθρωπάκο πως ή μόνη αδιέξοδος είναι η αναγνώριση πως αυτός μόνο υπάρχει και ότι οι άλλες ιδεολογικές μισαλλοδοξίες τον καταστρέφουν.

Η ύπαρξη του Θεού της Βίβλου είναι κάτι που ο καθένας μας θα πρέπει να κρίνει προσωπικά. Όμως, ο ισχυρισμός της ένωσης άθεων για την μη ύπαρξη θεού ως έννοια που αντιπροσωπεύει μια ανώτερη καθοδηγητική αρχή είναι λανθασμένη και αντιφάσκει με την ίδια της την ιδεολογία.

Ο λόγος είναι απλός. Ο άνθρωπος έρχεται να γίνει η προσωποποίηση μιας ιδεολογίας ανάπτυξης που βρίσκεται σε αξίες προόδου και ξεπερνούν την υλιστική σφαίρα του ανθρώπου. Συγκεκριμένα, η ιδέα της ελευθερίας και των δικαιωμάτων είναι αρχές ηθικής. Η παροχή ελευθερίας πηγάζει από την αποδοχή του ανθρώπου ως “ηθικό ων” που η προσωπική ολοκλήρωση γίνεται απαύγασμα της εδραίωσης του στον πολιτισμό. Η πίστη στην ελευθερία είναι μια ανώτερη πνευματική αρχή. Η πίστη στα δικαιώματα του ανθρώπου είναι μια ανώτερη ηθική αρχή. Έτσι ο ανθρωπισμός έρχεται να “πιστέψει” σε μια ανώτερη καθοδηγητική αρχή. Η εφαρμογή πίστης σε εξιδανικευμένα ιδανικά περιέχουν εμπιστοσύνη σε αξίες που ξεπερνούν την υλιστική σφαίρα του ανθρώπου.

Ένα εξίσου σημαντικό σημείο που αξίζει να τονισθεί είναι πως αν υποθέσουμε πως η ύπαρξη του Θεού της Βίβλου είναι μυθικό κατασκεύασμα, και ο άνθρωπος είναι το μέσο σωτηρίας των προβλημάτων της κοινωνίας, τα αποτελέσματα της κοινωνικής ευημερίας στο πέρασμα των αιώνων έχουν αποδειχθεί πε ρισσότερο καταστρεπτικά από ποτέ άλλοτε. Η ανάπτυξη των επιστημών, της τεχνολογίας και της κοινωνικής ευημερίας συνοδεύεται από καταστρεπτικές αποφάσεις πολέμου, εξόντωσης λαών, μίζερου ανταγωνισμού και εξαπάτησης. Σκεφτείτε την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της στην χώρα μας σήμερα. Όλοι πίστευαν πως η οικονομική ανάπτυξη θα συνοδευόταν και από κοινωνική-πολιτική ευημερία.

Τι έχει κάνει ο άνθρωπος για να εξιλεωθεί από την καταστρεπτική διαδρομή κοινωνικό-πολιτικής ανάπτυξης; Γιατί η σωρεία εφευρέσεων δεν ήταν δυνατή να φέρει συνάμα και σταθερή ευημερία ανά τους αιώνες;

Η απάντηση μάλλον βρίσκεται και πάλι στον άνθρωπο. Συγκεκριμένα στην αδυναμία αυτής της εξιδανικευμένης εξιλέωσης που ο Νίτσε αναζήτησε μέσα από τον Ζαρατούστρα. Ο άνθρωπος απέτυχε! Όχι γιατί δεν είναι ικανός, αλλά γιατί υπάρχουν δυνάμεις μέσα του που δεν μπορεί να δαμάσει εύκολα.

Οι καταστροφικές επιπτώσεις που ζούμε δεν είναι αποτέλεσμα πίστης και αποδοχής σε μία ανώτερη ύπαρξη που ονομάζουμε Θεός αλλά μάλλον στην έλλειψη αναζήτησης του ανθρώπου για να αναγνωρίσει τις πραγματικές αδυναμίες που τον εξουσιάζουν.

Είναι αλήθεια πως η κατάσταση της θρησκείας και της χριστιανικής πίστης στην χώρα μας έχει καταντήσει τίποτα περισσότερο από άμοιρος τύπος. Πράγματι, ο κόσμος είναι αγανακτισμένος από την επιρροή και την αναποτελεσματικότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος. Όμως η πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου προσωπικά, δεν βασίζεται σε τύπους και τελετουργίες. Μάλλον, βασίζεται στην προσωπική αναζήτηση εξιλέωσης της πραγματικής του φύσης.

Η Βίβλος έχει ως σημείο εκκίνησης την αρχή πως ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να αναπτύξει πνευματικές ικανότητες που θα τον οδηγήσουν στην κοινωνική ευημερία αφού όμως πρώτα αποδεχτεί πως ο Θεός μπορεί να λειτουργήσει ως ανώτερη καθοδηγητική αρχή. Αυτή η σκέψη δεν συγκρούεται με τις αρχές των άθεων απλά τοποθετεί το κέντρο βάρους, όχι στον άνθρωπο, αλλά σε κάποιον που βρίσκεται έξω από αυτόν .

Είναι προσωπική ευθύνη του καθέναν από εμάς να ψάξουμε και να ανακαλύψουμε ποιος πραγματικά είναι αυτός ο Θεός για εμάς.

www.skepsou.gr.