Είναι αξιοσημείωτη η χρονική παρουσία του ποντίφικα στην Αμερική, στην βουλή των γερουσιαστών και ιδιαίτερα στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Είναι η πρώτη φορά που ο Ποντίφικας παραστέκεται στους συγκεκριμένους κυβερνητικούς οργανισμούς.

Ο Ποντίφικας θεωρείται πολιτικός ηγέτης με έδρα την Ρώμη εκτός από την ιδιότητα του ως θρησκευτικός ηγέτης της καθολικής εκκλησίας. Αυτή η ιδιότητα του δίνει την δυνατότητα να συγκαταλέγεται μαζί με άλλους πολιτικούς ηγέτες με παρόμοια εξουσία.

Η πρώτη εμφάνιση του όμως γεννά ερωτηματικά ως προς το ‘γιατί τώρα’. Για όποιον παρακολούθησε την ομιλία του θα πρόσεξε πως η επιχειρηματολογία του ήταν βασισμένη στην ανάγκη για την ανασυγκρότηση αξιών και ιδανικών που έχουν καταπατηθεί.

Αναφερόμενος στα ιδανικά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας η ομιλία του στην βουλή των γερουσιαστών θέλησε να τονίσει την σημασία του περιβάλλοντος και την σημασία της ευθύνης μας προς την σωστή διαχείριση του.

Γιατί ο Πάπας να είναι τόσο ανήσυχος για το περιβάλλον; Ποιοι είναι οι βαθύτεροι λόγοι που τον οδηγούν στην ανάδειξη του ως άμεση προτεραιότητα για την ανθρωπότητα; Αυτά και παρόμοια ερωτήματα δημιουργούν καινούργιους συσχετισμούς για τα βαθύτερα πολιτικά κίνητρα και για την επιρροή που θα μπορούσε να έχει η συμβολή του σε μία ευρύτερη σειρά από κοινωνικό-πολιτικά θέματα.

Η ανάδειξη του ανερχόμενου πολέμου στην Συρία παραμένει αναμφίβολα ποιο σημαντικό και ακέραιο θέμα επίδειξης από το περιβάλλον. Αυτό είναι γιατί οι επιπτώσεις του πολέμου για την ζωή των ανθρώπων είναι άμεση, ραγδαία και εξοντωτική. Όμως η στρατιωτική βιομηχανία παραμένει η πιο σημαντική των Ηνωμένων Πολιτειών και η συμβολή τους στην υποστήριξη των ισλαμιστών ISIS αναμφίβολη. Αν ο πόλεμος στην Συρία αποτελεί ένα πολύ πιο κρίσιμο πολιτικά θέμα από την προστασία του περιβάλλοντος τότε γιατί ο Πάπας δεν το αναδεικνύει με την ίδια αξιόλογη προσοχή;

Η ανέγερση μίσους των Ισλαμιστών κατά των Χριστιανών παραμένει απόλυτα συνδεδεμένη με τη ρευστή πολιτική κατάσταση στο Ιράκ, Αίγυπτο, Λιβύη. Τα πρόσφατα χρόνια πολέμου και η ευθύνη για την καταστροφή της προοπτικής ενός πολιτισμού θα εντοπιζόταν με πολύ λιγότερη οξυδέρκεια από το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος.

Αυτός ο συνειρμός μας οδηγεί στην παρατήρηση πως η συμβολή του Πάπα παραμένει περισσότερο συμβολική και ενισχυτική για τον μελλοντικό του ρόλο ως αρεστό και ίσο εταίρο με τους άλλους πολιτικούς ηγέτες. Δηλαδή, το περιβάλλον γίνεται ‘πρόδρομος’ για μια ποιο ενισχυμένη και μελλοντική συμβολή στην οποία θα μπορεί να αναμετρηθεί ως θρησκευτικός ηγέτης που μπορεί να δώσει κατεύθυνση σε οικονομικό-πολιτικά θέματα δημιουργώντας μια πιο ‘θετική’ συμβολή στα μεγάλα προβλήματα.

Η ανέγερση του Πάπα στην ευρύτερη σκακιέρα του πολιτικού γίγνεσθαι παραμένει χρονικά κρίσιμη και όχι τυχαία. Η αντιπαλότητα μεταξύ των Μουσουλμάνων και των Χριστιανών παραμένει μεγάλο σχίσμα που θα μεγαλώνει όλο και περισσότερο γιατί η ανάγκη για ενότητα και από τις δύο παρατάξεις παραμένει όλο και πιο άμεση και αναγκαία. Αν και ο μουσουλμανικός κόσμος δεν ασπάζεται τις τρωκτικές πράξεις πολέμου από τους τζιχαντιστές ISIS, το χάσμα μεταξύ των δύο θρησκειών είναι σίγουρο πως θα μεγαλώνει στο μέλλον. Αυτό είναι γιατί και οι δύο θρησκείες χρειάζονται την ενότητα και αφοσίωση των πιστών τους για την αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων που θα εμφανιστούν τα επόμενα χρόνια. Ο θρησκευτικός πόλεμος συνεπάγεται της πολιτικής αστάθειας που έχει δημιουργηθεί σε πολλές περιοχές της Ανατολής αλλά και της Δύσης. Το μόνο βέβαιο είναι πως θα έχουμε αρκετές εκρήξεις που σήμερα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) δεν μεταδίδουν για να μην δημιουργήσουν ανησυχία στον μεγαλύτερο πληθυσμό των χωρών.

Σε αυτό το ερχόμενο βαθύτερο κράμα κοινωνικό-πολιτικών ανακατατάξεων η αναζήτηση για την ειρήνη θα παραμένει ουσιαστική και αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε. Ο συμβολικός ρόλος του Πάπα φαίνεται να αποκτά μεγαλύτερη ουσία όταν η αναζήτηση για την επίλυση των προβλημάτων θα σημαίνει την μεγαλύτερη αφοσίωση από τους υπάρχων πολιτικούς ηγέτες σε έναν θρησκευτικό ηγέτη που θεωρείται συνεχιστή του αποστολικού δόγματος.

Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως η εμφάνιση και συμβολή του Ποντίφικα στο μέλλον θα λαμβάνει χώρα πιο συχνά, σε μεγαλύτερες διαστάσεις, και που θα αφορούν ιδιαίτερα την υλοποίηση και εφαρμογή των προτροπών του.

Αν η ανάγκη για την εύρεση ειρήνης προϋποθέτει μια μεγαλύτερη ενότητα μεταξύ των λαών για την αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών κρίσιμων θεμάτων τότε η βαθύτερη δομή της διαχείρισης της εξουσίας για την επίλυση των προβλημάτων θα πάρει καινούργια τροπή παγκοσμιοποίησης που θα έχει επιπτώσεις για όλους μας.

www.skepsou.gr. Του καθηγητή πανεπιστημίου Δρ. Στέφανου Αβακιάν.

* Ο Στέφανος Αβακιάν είναι καθηγητής στον κλάδο της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στο πανεπιστήμιο Brighton στην Αγγλία