Σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία δίαιτες μικρής διάρκειας, φυσικά πάντα μετά από συμβουλή γιατρού, μπορούν να αποφέρουν μια σειρά από οφέλη για την υγεία μας. Ο Michael Mosley περιγράφει την εμπειρία του.

«Πάντα θεωρούσα τη δίαιτα ως κάτι δυσάρεστο, χωρίς προφανή μακροπρόθεσμα οφέλη. Έτσι, όταν μου ζητήθηκε να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για το οποίο θα έπρεπε να σταματήσω να τρώω, δεν ήμουν και τόσο πρόθυμος. Ο συντάκτης του Horizon όμως με διαβεβαίωσε ότι υπήρχαν νέες μελέτες και ότι θα έβλεπα δραματικές βελτιώσεις στο σώμα μου. Έτσι, αποφάσισα να δεχθώ τη πρόταση.

Δεν είμαι ιδιαίτερα εγκρατής και μου είναι δύσκολο να κρατήσω μια δίαιτα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως ενδιαφέρομαι αρκετά να μάθω τους λόγους για τους οποίους η ελαττωμένη κατανάλωση τροφής μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο προσδόκιμο ζωής, ιδιαίτερα καθώς οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορούμε να λάβουμε τα οφέλη χωρίς να ‘πονέσουμε’.

Ο τρόπος με τον οποίο γηράσκουμε διαμορφώνεται σε μεγάλο ποσοστό από τα γονίδιά μας. Δεν μπορούμε όμως να κάνουμε και πολλά γι’ αυτά. Αλλά ο περιορισμός της κατανάλωσης θερμίδων και η σωστή διατροφή είναι από τα λίγα πράγματα που έχουν αποδειχθεί ότι παρατείνουν το προσδόκιμο ζωής, τουλάχιστον σε πειραματόζωα. Γνωρίζουμε από το 1930 ότι ποντίκια που τρέφονται με τροφές χαμηλών θερμίδων και πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά ζουν πολύ περισσότερο. Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία ότι το ίδιο ισχύει και για τους πιθήκους.

Η αυξητική ορμόνη

Το παγκόσμιο ρεκόρ για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε ένα θηλαστικό το κατέχει ένα νέο είδος ποντικιού που αναμένεται να ζήσει κατά 40% περισσότερο, κάτι που ισοδυναμεί με έναν άνθρωπο να ζει μέχρι τα 120 του ή και ακόμη περισσότερο. Είναι γενετικά δημιουργημένο ώστε το σώμα του να παράγει πολύ χαμηλά επίπεδα της αυξητικής ορμόνης που ονομάζεται IGF-1, υψηλά επίπεδα της οποίας φαίνεται να οδηγούν στην επιτάχυνση της γήρανσης και σχετίζονται με ασθένειες των γηρατειών, ενώ χαμηλά επίπεδα της ορμόνης δρουν προστατευτικά.

Μια παρόμοια, αλλά φυσική, γενετική μετάλλαξη έχει βρεθεί σε ανθρώπους με σύνδρομο Laron, μια σπάνια πάθηση που προσβάλει λιγότερα από 350 άτομα παγκοσμίως. Τα πολύ χαμηλά επίπεδα της IGF-1 που παράγει ο οργανισμός τους σημαίνει ότι δεν ψηλώνουν πολύ, αλλά συγχρόνως υπάρχουν στοιχεία ότι τους προστατεύει από τον καρκίνο και τον διαβήτη, δύο ευρέως διαδεδομένες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Η ορμόνη IGF-1 (μοιάζει με τον αυξητικό παράγοντα της ινσουλίνης) είναι ένας παράγοντας που κρατά το σώμα μας σε εγρήγορση, με τα κύτταρα να αναπαράγονται συνεχώς. Αυτό είναι καλό όταν κάποιος βρίσκετε στη φάση της ανάπτυξης, αλλά παύει να είναι και τόσο καλό αργότερα.

Φαίνεται όμως ότι τα επίπεδα της IGF-1 μπορούν να μειωθούν με τη δίαιτα. Ο λόγος για αυτό είναι ότι όταν το σώμα μας δεν έχει πλέον πρόσβαση σε τροφή αλλάζει ‘ρύθμιση’ και από την κατάσταση “ανάπτυξης” μπαίνει σε κατάσταση “επιδιόρθωσης”. Καθώς τα επίπεδα της IGF-1 πέφτουν, ένας αριθμός γονιδίων επιδιόρθωσης φαίνεται να ενεργοποιείται, σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή Valter Longo του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.

Διακεκομμένη δίαιτα

Ένας τομέας επίκαιρων ερευνών στη διατροφή είναι η Εναλλασσόμενη Ημέρα Δίαιτας (ADF), δηλαδή τη μια μέρα να τρώμε ότι θέλουμε και την επόμενη η διατροφή μας να είναι πολύ περιορισμένη (λιγότερες από 600 θερμίδες). Το εκπληκτικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε φαίνεται να μην έχει μεγάλη σημασία το τι τρώμε τις ημέρες που τρώμε κανονικά.

Η Δρ Krista Varady από το Πανεπιστήμιο Ιλινόις στο Σικάγο πραγματοποίησε μια έρευνα οκτώ εβδομάδων που συνέκρινε δύο ομάδες υπέρβαρων ασθενών που βρίσκονταν σε Εναλλασσόμενη Ημέρα Δίαιτας. “Για το διάστημα που τηρούσαν τις ημέρες δίαιτας, ο κίνδυνος να εκδηλώσουν κάποια ασθένεια του καρδιαγγειακού παρέμενε στάσιμος ανεξάρτητα από το αν έτρωγαν ένα γεύμα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά τις ημέρες που επιτρέπονταν να φάνε”.

Αποφάσισα ότι δεν θα μπορούσα να τα βγάλω πέρα με το ADF, απλά δεν ταίριαζε στη καθημερινή μου ρουτίνα. Αντ’ αυτού ακολούθησα μια πιο εύκολη εκδοχή, τη λεγόμενη 5:2 διατροφή. Όπως υποδηλώνει το όνομα τρώτε κανονικά για 5 ημέρες την εβδομάδα και στη συνέχεια για 2 ημέρες τρώτε 500 θερμίδες αν είστε γυναίκα ή 600 θερμίδες αν είστε άνδρας. Δεν υπάρχουν αυστηροί κανόνες, διότι μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει αρκετές σχετικές έρευνες. Έτσι αποφάσισα ότι θα μπορούσα να ‘αντέξω’ τις ημέρες με τις λίγες θερμίδες καλύτερα αν είχα ένα ελαφρύ πρωινό (ομελέτα, μια λεπτή φέτα γαλοπούλα και πολύ τσάι, φτάνοντας τις περίπου 300 θερμίδες), άφθονο νερό και αφεψήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και μετά ένα ελαφρύ δείπνο (πχ ψητό ψάρι με πολλά λαχανικά). Τις ημέρες που τρεφόμουν κανονικά, έτρωγα ως συνήθως χωρίς να αισθάνομαι την ανάγκη να καταβροχθίσω ότι βρω μπροστά μου.

Έκανα αυτή τη δίαιτα για 5 εβδομάδες και έχασα σχεδόν έξι κιλά, ενώ και οι αιματολογικές μου εξετάσεις, όπως η IGF-1, η γλυκόζη και η χοληστερόλη βελτιώθηκαν. Αν καταφέρω να συνεχίσω τότε ο κίνδυνος ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης, θα μειωθεί σημαντικά.

Πάντως τη παρούσα στιγμή η ευρέως διαδεδομένη ιατρική άποψη είναι ότι τα οφέλη της δίαιτας δεν έχουν αποδειχθεί επαρκώς καθώς δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες σε ανθρώπους. Έτσι προτείνεται να λαμβάνουμε τουλάχιστον 2000 θερμίδες ημερησίως. Αν πραγματικά θέλετε να κάνετε δίαιτα τότε θα πρέπει να το κάνετε υπό ιατρική παρακολούθηση, διότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, όπως έγκυες γυναίκες ή διαβητικοί που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή, για τους οποίους θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο.

Εγώ ήμουν υπό ιατρική παρακολούθηση καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος και είδα ότι το 5:2 είναι εκπληκτικά εύκολο. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχίσω να το κάνω, αν και λιγότερο συχνά. Η δίαιτα, όπως πολλά πράγματα στη καθημερινή μας ζωή, είναι καλύτερα να γίνεται με μέτρο.»

www.skepsou.gr. Πηγή www.bbc.co.uk