Πριν από λίγο καιρό παρευρέθηκα σε ένα συνέδριο στην Αθήνα για να συμμετέχω σε ένα χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα το οποίο εξετάζει την εξάσκηση νέων τεχνολογιών σε βιομηχανίες. Στο συνέδριο παρευρέθηκαν άτομα απ’ όλη την Ευρώπη. Σε όλους τους παρευρισκομένους δόθηκε η δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις και να εκφράσουν τις αξιολογήσεις για την πρόοδο του προγράμματος. Με συγκλόνισε η εμπειρία ενός συνεργάτη από την Σουηδία. Παρόλο τις μεγάλες αφίσες του αεροδρομίου που αναφέρουν ότι η μεταφορά στο κέντρο είναι 35 ευρώ ο ταξιτζής του ζήτησε 50. Και αν αυτό δεν ήταν αρκετό μετά που έλαβε το πενηντάρικο ο Ταξιτζής ισχυρίσθηκε ότι του έδωσε 10 ευρώ και του ζήτησε άλλα 40. Το άτομο ήταν τόσο θυμωμένο που πραγματικά έγινε αιτία εξόρμησης στον συνέδριο. Η αναφορά μου δεν είναι να ισχυρισθώ την εγκυρότητα του συγκεκριμένου συμβάν γιατί αυτό είναι κάτι που όλοι μας θα κρίνουμε. Αντίθετα θέλω να αναφερθώ στο θέμα της γενικότερης νοοτροπίας που μας διακρίνει σαν λαός.

Ο ταξιτζής δεν αντιπροσωπεύει τον κλάδο του. Όμως η ιδέα του Έλληνα που ψάχνει για τις εύκολες λύσεις χωρίς να υπολογίζει το συμφέρον του άλλου είναι κάτι που διαπρέπει. Η έννοια της φήμης ουσιαστικά είναι η γενίκευση ενός χαρακτηριστικού που δεν αντιπροσωπεύει αναγκαία την αλήθεια αλλά γίνεται σημείο κατατεθέν.

Δυσκολευόμαστε να αλλάξουμε το πώς οι Ευρωπαίοι μας βλέπουν γιατί και οι ίδιοι γνωρίζουμε πως για χρόνια τώρα οι περισσότερο πλούσιοι μπόρεσαν και κρύβονταν κάτω από το χαλάκι νόμων που οι ασθενέστεροι ούτε γνώριζαν και ούτε διευκολύνθηκαν. Οι προσλήψεις στο δημόσιο μέσα από την υποστήριξη κομμάτων παρέμεινε κοινό μυστικό. Η εξάσκηση πίεσης στους ασθενέστερους μέσα από φορολογία και ελέγχους, ενώ ανώτατοι πολιτικοί αρχηγοί βρίσκονταν μέσα στην χλιδή, έκαναν τους Έλληνες να αναρωτιέται ‘γιατί όχι και εγώ;’.

Οι ίδιοι Έλληνες είναι αγανακτισμένοι με το ίδιο το σύστημα που στήριξαν. Αν και αυτό θέλει χρόνο για να αλλάξει, η αναφορά μου είναι προς το πώς η φήμη μας σαν λαός εξαρτάται από τις ατομικές συναλλαγές που διατρέχουμε καθημερινά. Ναι αυτές τις φευγαλέες στιγμές συναλλαγής όταν η ευκαιρία να αρπάξουμε κάτι παραπάνω ζωηρεύει.

Ζούμε σε βαθιά μυωπική αντίληψη όταν νομίζουμε ότι η εκμετάλλευση της μεμονωμένης ευκαιρίας αποτελεί επιτυχία. H εξυπνάδα του Έλληνα να εφεύρει ‘τρόπους’ επειδή γνωρίζει το σύστημα δημιούργησε τεράστια κενά αξιοπρέπειας μέσα στην Ελλάδα αλλά στην σχέση μας με άλλους. Αυτή η συμπεριφορά έφερε σε κίνδυνο την ίδια την εμπιστοσύνη και το φιλότιμο. Αυτά που κάποιος που θα πρέπει να μπορεί να θεωρεί δεδομένο τώρα γίνονται θέμα αμφισβήτησης και αυτό είναι το ποιο τραγικό. Πρόοδος είναι να πιστεύεις ότι οι κανονισμοί πρέπει να τηρηθούν γιατί σε προστατεύουν και δεν σε περιορίζουν μόνο.

Η εκμετάλλευση ενός ατόμου από το εξωτερικό που βρίσκεται μακριά από την πατρίδα του και που δεν γνωρίζει την γλώσσα πράγματι μπορεί να αποδώσει ένα καλύτερο στιγμιαίο κέρδος. Όμως, η φημολογία που δημιουργείται για έναν ολόκληρο λαό αποτελεί το πραγματικό πλήγμα που δεν εξαλείφεται εύκολα.

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις δεν είναι δίκαιες. Όμως αποδεικνύεται ότι η πίεση που ασκείται στους Έλληνες προέρχεται από μια βαθιά αντιπάθεια για το ότι δεν σεβάστηκαν τα βασικά στοιχεία κάθε πολιτισμού.

Η φθορά και η εκμετάλλευση υπάρχει σε κάθε χώρα και κανένας δεν είναι αθώος. Η διαφορά είναι ότι η κακή φημολογία έγινε η σημαία μας και τώρα απέκτησε και νομισματικό χρέος που έχουν να υποστούν οι ποιο ασθενέστεροι. Κοινωνικές δομές δεν αλλάζουν εύκολα αλλά αυτό είναι η πραγματική ανάγκη για επανάκτηση αγαθών που χάσαμε.

www.skepsou.gr, 31 Μαΐου 2012. Του καθηγητή πανεπιστημίου Δρ. Στέφανου Αβακιάν. Πηγή ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΠΙΕΡΙΑΣ.

* Ο Στέφανος Αβακιάν είναι καθηγητής στον κλάδο της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στο πανεπιστήμιο Brighton στην Αγγλία