Θέλω να συμμεριστώ την προσωπική περιπέτεια ενός προσωπικού φίλου που μετά από αγώνες σπουδών στην Ελλάδα αλλά και στην Αγγλία νοστάλγησε να γυρίσει στην πατρίδα. Ο στόχος του ήταν να δουλέψει και να συνεισφέρει με τις εμπειρίες και τις πλούσιες γνώσεις που εποικοδόμησε στον κλάδο της Μουσικής.

Με στόχο και προσπάθεια αποφάσισε να επιστρέψει για να διδάξει Μουσική Τεχνολογία. Με μεταπτυχιακούς τίτλους και άριστες αποδόσεις, ξεκίνησε στα ΤΕΙ και μετά εργάστηκε στο μουσικό σχολείο της Κατερίνης. Μετά από περίπου 5 χρόνια προϋπηρεσίας, το Υπουργείο Παιδείας μέσα στη μεγάλη του σοφία και ευρηματική του γραφειοκρατία αποφάσισε να τροποποιήσει την αξιολόγηση των καθηγητών με αποτέλεσμα να χάσει όλα τα μόρια που είχε αποκτήσει μέχρι τότε.

Αν και η κίνηση του Υπουργείου θεωρήθηκε παράνομη (και τώρα βρίσκεται στα δικαστήρια) η υπόθεση αποδεικνύει για πολλοστή φορά ότι η σχέση του πολίτη με το κράτος παραμένει μακριά από βασικές αξίες και προκαλεί αντιπάθεια και εχθρότητα σε τόσο βασικές και ουσιαστικές πλευρές της ζωής μας.

Το κράτος εμφανίζεται ως ένα τεράστιο γραφειοκρατικό σύστημα που έχει την δυνατότητα να νομοθετήσει και να επιβάλει, να εκδιώξει και να τιμωρήσει. Ο ουδέτερος και απρόσωπος χαρακτήρας του κράτους δημιουργεί ένα σύστημα που του επιτρέπει να συντάσσει και να ανασυντάσσει, να προτείνει και να αλλάζει, να δέχεται και να απορρίπτει, να εναντιώνεται και να τιμωρεί.

Αν και η αντίληψη τους κράτους παραμένει κρίσιμη για την ευημερία μιας χώρας, την ίδια στιγμή, το κρίσιμο αυτό θέμα γίνεται ψίχουλο συζήτησης και δημοσιότητας.

Πολιτικές εφαρμόζονται έχοντας λάβει ελάχιστα υπόψη την ανθρώπινη εμπειρία του κοινού πολίτη που παλεύει για να τα βγάλει πέρα. Οι εύκολες λύσεις που βασίζονται στην εφαρμογή δύναμης και εξουσίας δημιουργούν μια αναπόφευκτη πόλωση που αποσταθεροποιεί και αποστασιοποιεί.

Το κράτος προσπαθεί να επιβάλει χωρίς να εξηγήσει, προσπαθεί να απαιτήσει χωρίς να υπολογίσει συνέπειες. Ο πολίτης γίνεται αποδέκτης αποφάσεων που δεν μπορεί να εξηγήσει αλλά που όμως αναγκάζεται να συμμορφωθεί γιατί φοβάται. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί μια οξεία αντιπαράθεση που το κράτος και ο πολίτης γίνονται αντίπαλοι εχθροί. Ο φόβος κυριεύει και αυτό μειώνει την εμπιστοσύνη.

Εδώ βρίσκεται η ρίζα του φορολογικού προβλήματος για το οποίο η χώρα δέχεται συνεχή κριτική από άλλα Κράτη Μέλη. Το πρόβλημα εστιάζεται στο ότι οι πολίτες απλά αποφεύγουν την φορολογία σαν να είναι από μόνοι τους υπεύθυνοι. Οι βαθύτεροι λόγοι παραμένουν λιγότερο σημαντικοί με αποτέλεσμα η φήμη της εθνικής ευεξίας των πολιτών να καταπατείτε με μιζέρια από σχολιαστές και τα ΜΜΕ.

Όχι, οι Έλληνες πολίτες δεν είναι λιγότερο ευσυνείδητοι από άλλους λαούς. Αντίθετα, οι Έλληνες πολίτες είναι εγκλωβισμένοι σε μια σχέση κράτους που βασίζεται στο γεγονός ότι όλα μπορούν να επιτραπούν όταν οι αρμόδιοι το θελήσουν.

Η ουσία του προβλήματος αγνοείται και κανένας δεν αναγνωρίζει ότι η συμπεριφορά ενός κοινωνικού συνόλου γίνεται απόρροια των βαθύτερων κοινωνικών και ψυχολογικών συνθηκών στους οποίους κινείται. Ας μην ξεχνάμε ότι η συλλογική κοινωνική συνείδηση απαρτίζεται από τις προσωπικές εμπειρίες του κάθε πολίτη.

Η ιστορία του φίλου μου που εν συντομία αναφέρθηκα δημιουργεί έντονα συναισθήματα δυσαρέσκειας γιατί οι ειλικρινείς προσδοκίες ενός νέου να προσφέρει αμαυρώνονται. Η θέληση του για επιστροφή στην πατρίδα, για συμμετοχή και προσφορά, συναντούν ένα τοίχος παραδόξων που στόχοι και σχέδια τώρα πρέπει να αλλάξουν εύκολα και γρήγορα. Αυτό δεν μπορεί να γίνει όμως έτσι εύκολα. Η αντιπαράθεση αναπόφευκτα έρχεται να μεγαλώσει το χάσμα κράτους-πολίτη που δημιούργησε.

Κάποιοι πολίτες έχουν ήδη εγκαταλείψει την χώρα και άλλοι το σχεδιάζουν. Κάποιοι θέλουν να φύγουν αλλά δεν μπορούν και αυτό το αίσθημα θυμού δεν υπολογίζεται από τους αρμόδιους.

Όπως και να έχει η εξέλιξη των πραγμάτων, κανένας ας μην αγνοήσει ότι το κοινωνικό σύμπλεγμα που δημιουργείτε από συστήματα και συμπεριφορές σήμερα, χτίζει το αύριο.

www.skepsou.gr, 5 Απριλίου 2012. Του καθηγητή πανεπιστημίου Δρ. Στέφανου Αβακιάν. Πηγή ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ.

* Ο Στέφανος Αβακιάν είναι καθηγητής στον κλάδο της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού στο πανεπιστήμιο Brighton στην Αγγλία