Σε μια χώρα που όλοι είμαστε όλα, που συνεχώς κρυβόμαστε μέσα στον όχλο, που κάνουμε, πληρώνουμε και υποστηρίζουμε ιδέες οπαδικά χωρίς να γνωρίζουμε το τι και το γιατί. Σε μια χώρα που περηφανεύεται για την θρησκευτική της παράδοση, μια έρευνα του “σήμερα” ξεσκεπάζει την θρησκευτική μας “σχιζοφρένεια”. Σκέψου, τελικά τι πιστεύεις;

Σε πρόσφατη έρευνα της Κάπα Research για λογαριασμό της εφημερίδας “Το Βήμα” παρουσιάστηκαν μερικά ενδιαφέροντα δεδομένα σχετικά με την πίστη των πολιτών της χώρας μας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε λίγο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, δηλαδή σε μια περίοδο που το θρησκευτικό συναίσθημα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Οι ερωτήσεις απευθύνθηκαν σε 1.427 άτομα άνω των 18 ετών και κάλυψε ολόκληρη την επικράτεια.

Στην γενική ερώτηση για το αν πιστεύουν στον Θεό ένα ποσοστό 56,3% απάντησε θετικά, το 20% απάντησε “μάλλον ναι”, αντίθετα το 27,7% απάντησαν “όχι” και “μάλλον όχι”, ενώ ένα 3,1% απάντησαν “Δεν γνωρίζω / δεν απαντώ”.

Προχωρώντας σε πιο συγκεκριμένη ερώτηση, “Πιστεύετε στην ανάσταση των νεκρών;”, βασικό πιστεύω του Χριστιανισμού και κεντρικό θέμα του εορτασμού του Πάσχα, οι περισσότερες απαντήσεις ήταν αρνητικές. Το “48,1%” απάντησε “όχι” και “μάλλον όχι”, με ένα 10,1% να προτιμάει το “Δεν γνωρίζω / δεν απαντώ”, ενώ μόνο το 41,8% απάντησε “ναι” και “μάλλον ναι” (26,5% και 15,3% αντίστοιχα) παρουσιάζοντας μια πτώση της τάξης του 10% σε σχέση με το 2008.

Εντύπωση προκαλεί και η αντιμετώπιση της εορτής του Πάσχα. Στην ερώτηση “Για σας προσωπικά, το Πάσχα είναι…”, έχοντας τη δυνατότητα επιλογής πολλαπλών απαντήσεων, το μεγαλύτερο ποσοστό με 42,5% δήλωσε ότι είναι “μια ευκαιρία επιστροφής στα ήθη και στα έθιμα”, το 39,9% “μια ευκαιρία για διακοπές και ξεκούραση, το 15,1% “μια ευκαιρία να βρεθώ με τους συγγενείς μου”, το 11,9% “μια ευκαιρία να επισκεφθώ τον τόπο μου”, ενώ το 36% δήλωσε “μια περίοδο θρησκευτικής κατάνυξης” και το 11,1% “μια ευκαιρία να πάω στην εκκλησία”.

Σε ερώτηση σχετικά με το ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες της Εκκλησίας στις ημέρες μας, με δυνατότητα πολλαπλών απαντήσεων, η μακρά πλειοψηφία των ερωτηθέντων επέλεξαν απαντήσεις με κοινωνικό περιεχόμενο έναντι απαντήσεων πνευματικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα το 54,6% δήλωσε ότι προτεραιότητα της εκκλησίας πρέπει να είναι η “αλληλεγγύη απέναντι στου φτωχούς”, το 40,9% η “προστασία των αδυνάτων, το 32,3% “πνευματικό έργο (υποστήριξη του ανθρώπου στις πιο καθοριστικές στιγμές της ζωής του)”, το 18,2% “στήριξη της οικογένειας”, το 10,8% “διάλογος μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών”, το 7,3% “ενίσχυση της κοινωνικής ειρήνης”, το 4,1% ο “εξανθρωπισμός του καπιταλισμού”. Ενώ μόνο το 13,9% θεωρεί ότι προτεραιότητα της Εκκλησίας πρέπει να είναι η “διάδοση του μηνύματος του Χριστού”, η βασικότερη δραστηριότητα της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων της Χριστιανοσύνης. Και μόνο το 5,0% επέλεξε την απάντηση “μεταρρύθμιση της ελληνικής κοινωνίας” μαρτυρώντας ότι η Εκκλησία αδυνατεί να έχει μια δυνατή επιρροή ιδιαίτερα στους κύκλους των νέων.

Από την μια είναι οι αριθμοί, από την άλλη βρίσκονται κρυμμένες αλήθειες που προσδίδουν πολύ μεγαλύτερη σημασία στην παραπάνω έρευνα. Σε μια χώρα που υποστηρίζει ότι περίπου το 97% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι το γεγονός ότι μόνο το 56,3% είναι σίγουρο ότι υπάρχει Θεός (γενικά κάποιος Θεός), και ότι μόνο το 26,5% πιστεύει στην ανάσταση των νεκρών πρέπει να εγείρει ερωτηματικά ως προς το πόσο αποτελεσματικό είναι το έργο της Εκκλησίας στην χώρα μας. Μήπως αποτυγχάνει να εκπληρώσει την βασικότερη αποστολή της αυτής της “διάδοσης του μηνύματος του Χριστού” ακόμη και μέσα στην επικράτεια της χώρας μας; Μήπως η εθιμοτυπικής και τυπολατρικής τέλεση των εκκλησιαστικών εορτών και δραστηριοτήτων της αφήνει αδιάφορους τους Έλληνες; Υπάρχει λείπει η ουσία, η διδασκαλία, το πνευματικό βάθος στο “εκκλησιαστικό σύστημα” που προβάλει η Ορθοδοξία σήμερα; Μήπως τα διάφορα οικονομικά και άλλου είδους σκάνδαλα που έρχονται στην επικαιρότητα κάθε τόσο απωθούν τον απλό πολίτη; Μήπως η Εκκλησία ενδιαφέρεται περισσότερο για την περιουσία της και την πολιτική επιρροή της στην εκάστοτε κυβέρνηση από ότι στο ποιμαντορικό της έργο;

Οι απαντήσεις της έρευνας είναι ο καθρέπτης της πραγματικότητας. Όταν μόνο το 26,5% πιστεύει στην ανάσταση των νεκρών, τότε θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ούτε καν το 15% δεν ασπάζεται την Ορθόδοξη πίστη όπως αυτή ορίστηκε από τους πατέρες της Εκκλησίας.

Αρνητική εντύπωση όμως προκαλεί και το γεγονός ότι θεωρούμε ότι η Εκκλησία πρέπει να έχει ως προτεραιότητά της την επίδειξη κοινωνικής αλληλεγγύης ως προς τους αδυνάτους. Κάτι που θα έπρεπε να γίνεται πρώτιστα από την δική μας εθελοντική ενασχόλησης στις τοπικές μας κοινωνίες, και ευθύνη του κράτους.

Μήπως τελικά ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε ποιος είναι ο λόγος να ονομαζόμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι; Για ποιο λόγο βαπτίζουμε τα παιδιά μας και παντρευόμαστε σε εκκλησίες; Γιατί μέρος της φορολογίας μας να πηγαίνει στην εκκλησία και όχι σε άλλους κοινωφελής οργανισμούς της αρεσκείας μας όπως παραδείγματος χάριν οι γιατροί χωρίς σύνορα ή το χαμόγελο του παιδιού; Μήπως χειριζόμαστε την θρησκευτικές εορτές και έθιμα ως ένα μέσο εφησυχασμού της συνείδησής μας; Μήπως απλά ανάβουμε κανά κεράκι που και που για να κρατήσουμε μια πισινή σε περίπτωση που τελικά υπάρχει ανάσταση των νεκρών και αιώνια ζωή; Μήπως φοβόμαστε περισσότερο την ύπαρξη της “κόλασης” από ότι θέλουμε να είμαστε στον “παράδεισο”;

Πολλά τα “μήπως” και μπορεί να είναι ακόμη περισσότερα. Είναι καιρός πια να μην κρυβόμαστε πίσω από λαμπάδες και καντήλια. Αν θέλουμε να πιστεύουμε στον Θεό ας το κάνουμε σοβαρά, ας μάθουμε επιτέλους τι πιστεύουμε και ποιος ο ρόλος του πιστού και της Εκκλησίας σε αυτόν τον κόσμο. Αν όχι ας αφήσουμε τους εκκλησιαστικούς τύπους και έθιμα στην άκρη, ποια η αξία να γιορτάσουμε το Πάσχα αν αυτή δεν έγκειται στην πνευματική σφαίρα; Καιρός είναι να βάλουμε τέλος στην θρησκευτική μας σχιζοφρένεια και να αποφασίσουμε τι θα είμαστε.

Πάνω από όλα πρέπει να είμαστε ειλικρινής με τον εαυτό μας.

www.skepsou.gr, 26 Απριλίου 2011.