Καθώς καρπωνόμαστε τα οφέλη κάποιας εφαρμογής ανοιχτού λογισμικού ή έχουμε πρόσβαση σε ιστιότοπους με δωρεάν πληροφορία γινόμαστε υποστηρικτές της ιδέας ότι τα πάντα στο διαδίκτυο πρέπει να είναι δωρεάν. Σκέψου, είναι δυνατόν κάποιος ταλαντούχος και δημιουργικός συνάνθρωπός μας να συνεχίζει να διανέμει δωρεάν τους κόπους του;
Την δεκαετία του 90, ο Jaron Lanier υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της ψηφιακής εποχής
, διατυμπανίζοντας τις απεριόριστες δυνατότητας που θα προσέφερε το διαδίκτυο στους μουσικούς, τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες και τους μηχανικούς παγκοσμίως καθώς θα τους βοηθούσε να μοιράζονται τις δημιουργίες τους με το κοινό τους άμεσα. Τώρα, όπως και πολλοί από εμάς, έχει αλλάξει γνώμη.
Ο Lanier, μουσικός και πρωτοπόρος του ιντερνετ — είχε δημιουργήσει την έννοια της “εικονικής πραγματικότητας” — αναρωτιέται αν η δομή και η ιδεολογία του διαδικτύου υποθάλπει κακοήθης τρόπους συμπεριφοράς και όσον αφορά τα προϊόντα της συνεργατική κουλτούρας του δεν έχουν φτάσει στο ποιοτικό επίπεδο που όλοι μας αναμέναμε. Το βιβλίο του, “You are not a Gadget”, αποτελεί ένα μανιφέστο ενάντια στο “hive thinking” και “digital Maoism”, τα οποία αποτελούν την ουτοπική θεώρηση του ανοιχτού λογισμικού (open-source software), της δωρεάν πληροφορίας και της συνεργατικής, σε βάρος της ατομικής δημιουργικότητας.
Εναντιώνεται στην κουλτούρα της ανωνυμίας που προσφέρεται στο διαδίκτυο και χρησιμοποιείται για την υπόθαλψει εχθρικών συμπεριφορών σε blogs, forums και κοινωνικά δίκτυα. Αναγνωρίζει τα παραδείγματα συνεργατικής όπως το Wikipedia, αλλά υποστηρίζει ότι οι ιδέες της “ανοιχτής κουλτούρας” και της “ελεύθερης πληροφορίας” έχουν δημιουργήσει ένα καταστρεπτικό κοινωνικό φαινόμενο. “Η βασική ιδέα πίσω από αυτό το φαινόμενο είναι ότι οι συγγραφείς, οι δημοσιογράφοι, οι μουσικοί και οι καλλιτέχνες “εξαναγκάζονται” να προσφέρουν τα πνευματικά τους δημιουργήματα στην “κυψέλη” (the hive) για το κοινό καλό χωρίς να πάρουν κάποια αμοιβή”. Στο βιβλίο του χρησιμοποιεί μια παρομοίωση ενός πλήθους “ψηφιακών χωρικών” που εξαναγκάζονται να προσφέρουν δωρεάν υλικό για τους λίγους “θεούς του Ολύμπου”, όπως το Google και το YouTube.
Ο Dr. Stan Liebowitz, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ντάλλας, υποστηρίζει ότι το πρόβλημα του διαδικτύου δεν είναι τα μονοπώλια που δημιουργούνται, αλλά η πειρατεία πνευματικού υλικού. Ο Liebowitz υπήρξε υποστηρικτής της ιδέας της “δωρεάν πληροφορίας”. Την δεκαετία του 80 ισχυρίστηκε ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας των φωτοαντιγράφων βοήθησε τους καλλιτέχνες να διαδώσουν τα έργα τους στο ευρύτερο κοινό. Ακόμη υποστήριξε ότι η ανάπτυξη των μέσων αποθήκευσης ήχου και εικόνας πρόσφεραν τεράστια οφέλη στο κοινό χωρίς να βλάψουν ιδιαίτερα τους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων. Αλλά όταν άρχισαν να εμφανίζονται websites που πρόσφεραν δωρεάν μουσική, όπως το Napster, ο Dr. Liebowitz προέβλεψε ότι η μουσική βιομηχανία θα δεχθεί ένα σοβαρό πλήγμα επειδή δημιουργήθηκαν πολύ εύκολοι τρόποι για την ακριβή αντιγραφή μουσικής και την διανομή τους. Στις ημέρες μας υπάρχουν παρόμοια πλήγματα σε άλλες βιομηχανίες, όπως σε εκδοτικούς οίκους και τη τηλεόραση.
Ο Lanier κάποτε υποστήριζε την πειρατεία επιχειρηματολογώντας ότι οι μουσικοί θα μπορούσαν να αναπληρώσουν την οικονομική ζημία που τους προκαλούσε η πειρατεία με άλλα μέσα. Παρόλο που μερικοί το κατάφεραν πουλώντας περισσότερα μπλουζάκια και εισιτήρια στις περιοδείες τους, είναι φανερό ότι τα δημοφιλέστερα συγκροτήματα της ιστορίας ανήκουν στην προ-ψηφιακή εποχή, ενώ συγχρόνως η μεγάλη πλειοψηφία της σημερινής μουσικής είναι ένα “αναμάσημα” της παλιάς. “Είναι σαν να έχει παγώσει η κουλτούρα μας στην προ-ψηφιακή εποχή, και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε στις μέρες μας είναι να ανασκαλεύουμε το παρελθόν όπως κάνουν οι παλιατζήδες σε ένα σωρό από παλιοσίδερα”. Συνεχίζοντας την σκέψη του προτείνει να αναθεωρήσουμε την ιδεολογία του διαδικτύου, ανασχεδιάζοντας την δομή του λογισμικού του και εισαγάγοντας λύσεις όπως ένα παγκόσμιο σύστημα πληρωμών.
Αντίθετα, ο Dr. Liebowitz προτείνει ότι πρέπει να υπάρξει μια πιο παραδοσιακή αναθεώρηση του κυβερνοχώρου, όπως η τιμωρία για τους κλέφτες πνευματικής ιδιοκτησίας. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην πειρατεία του διαδικτύου και τον κλέφτη που μπορεί να μπει στο σπίτι μας το βράδυ. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλοί που έχουν σπίτι και λίγοι που είναι κλέφτες, ενώ στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλοί που κλέβουν πνευματική ιδιοκτησία και λίγοι που την δημιουργούν. Επομένως είναι σαν να προσπαθείς να σταματήσεις έναν όχλο κλεφτών. Επομένως αν η πλειοψηφία αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα στην ιδιοκτησία κάποιου άλλου, πώς μπορείς να τους σταματήσεις;
Βασισμένο σε άρθρο του John Tierney, δημοσιευμένο στους The New York Times, 11 Ιανουαρίου 2010
0 Σχόλια